نام بیماری: موزائیک کاهو

• علائم بر روی گیاهان مسن و جوان متفاوت است.

• گیاهان جوان کوتوله شده و برگها می میرند.

• در گیاهان مسن لکه های سبز روشن تا زرد ظاهر شود.

• برگهای خارجی به طرف پایین پیچیده می شود.

علائم بیماری موزائیک کاهو بر روی گیاهان مسن و جوان متفاوت بوده و همچنین زمان آلودگی، نوع واریته و سایر فاکتورها در نوع علائم ایجاد شده موثراست. به طور کلی علایم بیماری در هنگامی که ازت فراوانی به زمین داده شود و بافت برگها سبز تیره باشند بیشتر مشخص است. گیاهان جوان که از بذر آلوده تولید شده اند شدیداً کوتوله باقی می مانند. برگهای اولیه حقیقی شکل نامنظم پیدا می کنند. این علائم با حالت موزائیکی همراه می باشند. در بعضی موارد رگبرگها روشن می شوند و لکه های قهوه ای در طول رگبرگهای کوچک ظاهر می شوند. سرانجام برگها می میرند. در بسیاری موارد حاشیه برگها ناهموار شده و همزمان با رشد گیاه، برگها بدشکل می گردند. در گیاهان مسن ممکن است لکه های سبز روشن تا زرد ظاهر شود و گاهی نشانه های بیماری محو می وشد. برگهای خارجی به طرف پایین پیچیده می شوند. زمانی که گیاهان شدیداً آلوده گردند، محصول خوبی تولید نمی شود.

ویروس موزائیک کاهو زمستان را بر روی علف های هرز میزبان زندگی می کند، اما علف های هرز ظاهراً اهمیت کمتری در اپیدمیولوژی بیماری دارد. بذرهای آلوده از مهمترین منابع آلودگی اولیه به شمار می روند. شته ها از مهمترین ناقلین ویروس موزائیک کاهو می باشد. شته پس از 15 ثانیه تغذیه از میزبان آلوده ویروس را می تواند انتقال دهد. هنگامی که شته حامل ویروس از گیاه سالم و یا از سایر گیاهان تغذیه کند قدرت انتقال ویروس توسط حشره بزودی از بین می رود.

حشرات مفیدی مانند کفشدوزک های شکارگر، بالتوری ها، سوسک های سرباز و زنبورهای پارازیتوئید از جمله عوامل مهم برای کنترل جمعیت شته ها هستند. این دشمنان طبیعی حشرات مکنده را در شرایط مزرعه به خوبی کنترل خواهند کرد. در صورت آلودگی ملایم، از یک محلول رقیق صابون با خاصیت حشره کشی یا محلول های تهیه شده از روغن های گیاهی مانند روغن نیم (به میزان 3 میلی لیتر در لیتر) استفاده کنید. شته ها در صورت مرطوب بودن به شدت در معرض بیماری های قارچی قرار می گیرند. بنابراین یک اسپری ساده آب روی گیاهان آلوده نیز می تواند آنها را دور کند. حشره کش های غیرشیمیایی (ارگانیک) دی اتانول آمید روغن نارگیل 65% (پالیزین)، هماگروپراد 3 5.6% و اسیدچرب روغن نارگیل 40% (سبزین) در کنترل شته ها نیز قابل توصیه هستند. همچنین تحقیقات نشان داده است که استفاده از ترکیبات حاوی قارچ Beauveria bassiana به میزان 750 میلی لیتر + 2 لیتر ماده پخش کننده Nufilm کنترل خوبی بر روی شته ها داشته است.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. برای کنترل بیماری موزائیک کاهو بایستی ناقل آن که شته ها هستند را کنترل کرد. توجه داشته باشید که استفاده از آفتکش های شیمیایی می تواند باعث مقاومت شته ها در برابر آنها شود. دیکلرووس 50% (ددواپ)، پیریمیکارب 50% (پیریمور)، هپتنفوس 50% (هوستاکوئیک)، پی متروزین 50% (چس) و فلونیکامید 50% (تپکی) از جمله آفت کش هایی هستند که می توان در کنترل شته ها استفاده نمود. با این وجود، این مواد شیمیایی می توانند اثرات منفی روی شکارچیان، پازازیتوئیدها و حشرات گرده افشان ها داشته باشند.