نام بیماری: شانکر مرکبات

• برآمدگی های زگیل مانند به رنگ قهوه ای با هاله زرد بر روی برگ ها.

• بعداً این جوش ها فوران کرده و تشکیل لکه هایی را می دهد. مرکز آنها به رنگ قهوه ای روشن یا خاکستری با حاشیه روغنی و قهوه ای آبسوخته است.

• علائم مشابه روی میوه و سرشاخه ها.

بیماری شانکر مرکبات می تواند درختان را در تمام مراحل رشدی تحت تاثیر قرار دهد و علائم ممکن است بر روی برگ ها، میوه ها و سرشاخه ها ظاهر شود. لکه های ریز، کمی برجسته و اسفنجی ابتدا در هر دو سطح برگ های تازه آلوده ایجاد می شود. با گذشت زمان، این لکه ها مانند آتشفشان می شوند یعنی مرکز جوش ها فرورفته و پیرامون آنها برآمده شده و به رنگ قهوه ای تبدیل می شوند که توسط هاله زرد روشن احاطه شده اند. این جوش ها سرانجام فوران کرده و محتویات خود را آزاد می کنند و یک لکه با مرکز قهوه ای روشن یا خاکستری و حاشیه قهوه ای آبسوخته و روغنی ایجاد می کنند. گاهی اوقات، مرکز شانکرهای قدیمی می افتد و یک حالت غربالی ایجاد می کند. چنین علائم مشابهی می تواند در میوه ها و سرشاخه ها ایجاد شود و مرکز لکه ها به طور مشخص برجسته و چوب پنبه ای می شود. همچنین ریزش زودهنگام برگ و میوه رخ داده و سرشاخه ها ممکن است به دلیل آسیب دیدن بافت های آوندی از بین بروند. میوه هایی که به مرحله رسیدگی می رسند قابل فروش نخواهند بود.

شانکر مرکبات یک بیماری مهم و بسیار مسری ارقام تجاری مرکبات است. علت آن باکتری Xanthomonas axonopodis pv. citri است كه می تواند برای مدت بیش از 10 ماه در لکه های قدیمی روی میوه ها، برگها و ساقه ها زنده بماند. از طریق زخم ها یا منافذ طبیعی سطح برگ وارد بافت های گیاه می شود و در آنجا به صورت سیستمیک رشد می کند. برجستگی ها یا آتشفشان هایی که روی برگ ها و سایر بافت های گیاه تشکیل می شوند حاوی باکتری هستند که در صورت خیس شدن آزاد می شوند و توسط قطرات باران یا سیستم های آبیاری بارانی در فواصل کوتاه پخش می شوند. شرایط مساعد برای این باکتری رطوبت زیاد، گرما (20 تا 30 درجه سانتی گراد) و شرایط آب و هوایی بارانی، و در حالت ایده آل وزش باد شدید است. پسیل مرکبات، مگس های مینوز، پرندگان و همچنین ابزار و تجهیزات آلوده نیز می توانند باکتری ها را بین درختان منتقل کنند. همچنین، انتقال گیاهان یا قسمت های گیاهی آلوده مانند نهال درختان نیز در انتقال بیماری نقش دارند.

متاسفانه تاکنون روش کنترلی بیولوژیک به منظور درمان شانکر مرکبات شناخته نشده است.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. ترکیبات مسی مانند مخلوط بردو و یا اکسی کلرور مس 35% جهت کاهش آلودگی مخصوصاً میوه بسیار مؤثر می باشند. زمان استفاده از ترکیبات مسی و تعداد دفعات استفاده بستگی به زمان وقوع آلودگی دارد. تعداد دفعات ممکن است پنج بار با فاصله 21 روز از یکدیگر باشد. در پرتقال ها نوبت اول محلولپاشی زمانی است که اندازه میوه 6 تا 30 میلیمتر است و در ادامه با فاصله 21 روز یک بار این عمل تکرار می شود. در صورت حذف درختان آلوده، محلول پاشی ترکیبات مسی به شعاع 30 متری اطراف آنها جهت کاهش خطر آلودگی جدید مؤثر است. ترکیبات مسی به طور کامل موجب حذف باکتري و بیماری نخواهند شد. محلولپاشی ترکیبات مسی زمانی مؤثر خواهد بود که از زمان شروع فعالیت باکتری از فصل بهار در چند نوبت با فاصله هر ماه انجام شود.