نام بیماری: سرخورطومی ریشه برنج

• تغذیه حشرات بالغ از برگ و ساقه برنج.

• ایجاد خطوط زرد رنگ روی برگها.

• تغذیه لاروها از ریشه و ساقه.

• کوتاهی و مرگ گیاه.

حشرات كامل سرخورطومی ریشه برنج شب ها از برگ و پارانشيم برگ و روزها در پای بوته از ساقه برنج تغذيه می نمايند. آثار خسارت روی برگها بصورت خطوطی زرد رنگ به اندازه 0.5 تا 1 ميليمتر می باشد. خسارت اصلی اين آفت مربوط به لاروهای آن می باشد كه روی ريشه و داخل طوقه برنج تغذيه می كنند و باعث کوتاهی و مرگ گیاه می شوند. همچنين ساقه های تغذيه شده توسط حشره بالغ بر زمين می افتد. پس از انتقال نشاء به زمين اصلی، جمعيت سرخرطومی در مزارع برنج بالا می رود، بطوريكه در مرداد ماه شدت طغيان آفت شديدتر می گردد. خسارت اين آفت زمانی كه ميزان بارندگی در بهار از 500 ميليمتر تجاوز می كند نسبتاً شديد می باشد.

سرخرطومی ریشه برنج زمستان را بصورت لارو در عمق 15 تا 30 سانتيمتری خاک مزارع برنج بسر می برد. در بهار پس از شفيره شدن حشرات كامل در اوایل خرداد ماه خارج می گردند و تا اواخر تير ماه تخمگذاری می كنند. اين حشره قادر است داخل آب مزرعه به اطراف ريشه برنج نفوذ كرده و تخم های خود را با ماده چسبناكی كه از خود ترشح می كند به تعداد 6 الی 8 تا به ريشه بچسباند. همچنين در خشكی بر روی ساقه و برگ برنج زندگی نمايد. لاروها نيز در آب زندگی می كنند. لاروهای كامل برای تبديل به شفيره شدن در اطراف ريشه حفره هايی از گِل درست می كنند بطوريكه شكل اين حفره ها بيضی و كاملاً مسدود و لارو در داخل آن بسر می برد. اين آفت 2 نسل ايجاد می كند. اولين نسل اين حشره در اواسط مرداد ماه ظاهر می گردد. خسارت نسل اول بيش از نسل دوم است. ظهور نسل اول مصادف با ظهور خوشه ها و ظهور نسل دوم مصادف با سفت و سخت شدن دانه ها و زمان برداشت محصول می باشد. حشره بالغ معمولاً از برگ و ساقه تغذيه می نمايد.

تحقیقات بر روی Steinernema carpocapsae و .Heterorhabditis spp مشخص کرد که نماتدها در کنترل لارو سرخرطومی ریشه برنج موثر هستند. همچنین مشخص شده است که استفاده از ترکیبات حاوی قارچ Beauveria bassiana و باکتری Bacillus thuringiensis در کنترل سرخورطومی ریشه برنج قابل توصیه می باشند.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. باتوجه به كارايی بالای روش های زراعی در كاهش جمعيت آفت و همچنين اثرات زيانبار كاربرد مواد شيميايی روی دشمنان طبيعی در اكوسيستم زراعی برنج استفاده از سموم شیمیایی توصیه نمی شود. در صورت نیاز به مبارزه با حشرات بالغ این آفت می توان از حشره کش دیازینون 60% به میزان 1.5 در هزار استفاده کرد.