نام بیماری: کرم ساقه خوار زرد

• مرگ جوانه مركزی یا پنجه های مرده به دلیل ایجاد سوراخ در ساقه.

• سوراخ های ریز روی ساقه ها و پنجه ها.

• مشاهده مدفوع داخل ساقه های آسیب دیده.

• اجتماع بیضی شکل تخم ها در نزدیکی نوک و لبه برگ.

لاروهای کرم ساقه خوار زرد برنج پس از ورود به داخل ساقه برنج از بافت های داخل ساقه تغذيه نموده و در دو مرحله رويشی و زايشی گياه برنج به آن خسارت می زند. در مرحله رويشی گياه برنج لاروهای اين آفت ايجاد مرگ جوانه مركزی يا (Dead hearts) می نمايد. در مرحله زايشی گياه برنج معمولاً در مرحله تشكيل خوشه و دانه برنج می باشد ايجاد سفيد شدن خوشه ها (White heads) می نمايد.

خسارت توسط لارو کرم ساقه خوار زرد برنج Scirpophaga incertulas ایجاد می شود. حشرات ماده به رنگ مايل به سفيد تا مايل به زرد مشاهده می شوند. يک جفت لكه سياه روشن در وسط بال های جلویی مشاهده می گردد. يک فرد ماده حدود 100 تا 200 عدد در نزديکی نوک و لبه برگ تخم ريزی می نمايد. بعد از تفريخ تخم ها، لاروها به سمت نوک برگ در حركت بوده و دارای خاصيت فتوپريوديسم مثبت (نورگرا) می باشند. پس از مدت كوتاهی به طرف غلاف برگ حركت و داخل ساقه برنج می شوند. بدن لارو سبز مايل به زرد می باشد. سر و پيش قفسه سينه كاملاً رشد كرده و قهوه ای می باشند. در طی مرحله رويشی گياه برنج، لاروها قاعده گياه برنج را كه حدود 5 تا 10 سانتيمتری سطح آب قرار دارند سوراخ كرده وارد آن می شوند. لاروهای مسن تر از گره های بالاتر وارد ساقه شده و بعد از تغذيه به طرف پائين گياه حركت می کنند.

گونه های مختلف زنبور تريكوگراما، زنبور .Telenomus sp و شكارگرهایی از قبيل عنكبوت گرگی (.Lycosa sp)، حشره .Paederus sp و .Ophionea sp و غيره از جمله دشمنان طبیعی کرم ساقه خوار زرد برنج بشمار می روند. در مزارع نيشكر استان خوزستان زنبور پارازيتوييدی با نام Platytelenomus hylas وجود دارد و روی اين آفت فعال می باشد. همچنین استفاده از ترکیبات حاوی باکتری‌ها و قارچ‌ها که بر روی لاروها (قبل از نفوذ به ساقه) تأثیر می‌گذارند نیز قابل توصیه می باشند. برای این منظور می توان از عصاره چریش و bacillus thuringiensis نیز استفاده کرد.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. برای کنترل شیمیایی آفت ساقه خوار زرد برنج استفاده از سموم کارتاپ 4% (پادان) به میزان 30 تا 40 گیلوگرم در هکتار، فیپرونیل 0.2% (ریجنت) به میزان 20 کیلوگرم در هکتار، فیپرونیل 5% (چیلوکیل) به میزان 0.5 تا 1 در هزار، ماترین 0.6% (روی اگرو) به میزان 2 در هزار و یا تبوفنوزاید 20% (میمیک) به میزان یک در هزار قابل توصیه هستند.