نام بیماری: نماتدهای سیستی غلات

• منشعب شدن و پرپشت شدن ریشه ها.

• کاهش جذب مواد غذایی توسط گیاه.

• کاهش رشد، رنگ سبز مایل به زرد گیاه.

• ایجاد حالت لکه ای در مزرعه.

علایم آلودگی به نماتدهای سیستی غلات، روی ریشه ها ایجاد می شود و نوع علایم بستگی به گونه گیاه میزبان دارد. ریشه ها معمولاً در محل هایی که ماده ها استقرار یافته اند منشعب می شوند که نتیجتاً باعث می شود ریشه ها ظاهر پرپشت پیدا کنند. ریشه گیاهان آلوده سطحی تر بوده و در مقایسه با گیاهان سالم قادر به جذب آب و مواد غذایی کمتری هستند. آلودگی ریشه ها باعث بروز علایم در قسمت های هوایی گیاه شده و گیاهان آلوده دارای ظاهر کم رشد و رنگ سبز متمایل به زرد را نشان می دهند که بصورت لکه ای در مزارع دیده می شود.

نماتدهای سیستی غلات متعلق به جنس Heterodera زیرخانواده Heteroderinae هستند. شامل سه گونه H. avenae ،H. filipjevi و H. latipons هستند. مرحله آلوده کننده نماتدهای سیستی، لارو سن دوم است که بعد از کاشت غلات، از سیست خارج شده و به ریشه حمله می کند. لارو سن دوم پس از ورود به ریشه خود را به ناحیه آوندی می رساند، با ایجاد مکان های خاص تغذیه ای، شروع به تغذیه و تعویض جلد می کند و با گذراندن سنین سوم و چهارم لاروی به تدریج متورم و به ماده بالغ که کاملاً متورم و لیموئی شکل است، تبدیل می شود. در این زمان پوست ریشه شکافته شده و ماده های سفید رنگ در سطح ریشه ظاهر می شوند. قسمت جلوی بدن نماتد ماده در داخل نسج ریشه و بقیه قسمت های بدن بیرون از ریشه است که با چشم غیرمسلح به اندازه ته سنجاق به رنگ سفید قابل رؤیت هستند. این مرحله تقریباً همزمان با گلدهی و به خوشه رفتن گیاه است. ماده ها پس از مرگ تبدیل به سیست شده، بطوری که پوست بدن آنها تغییر رنگ می دهد، ضخیم شده و مانند کیسه ای تخم ها را در بر می گیرد. سیست ها، تخم و لاروها را از خشک شدن، سرما و گرمای بین چرخه های زراعی محافظت می نماید. تخم های درون سیست برای چندین سال می توانند زنده باقی بمانند. نماتدهای سیستی غلات در سال یک نسل دارند.

طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها به‌عنوان عوامل کنترل بیولوژیکی بالقوه برای نماتدها از جمله Pochonium chlamydosporium ،Trichoderma longibrachiatum Purpureocillium lilacinus ،Pasteuria spp و Azotobacter chroococcum مورد بررسی قرار گرفته اند.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. تاکنون سم مناسب برای کنترل بیماری نماتد سیستی غلات توسط سازمان حفظ نباتات کشور معرفی نشده است. استفاده از نماتدکش ها برای اکثر کشاورزان صرف اقتصادی ندارد.