نام بیماری: کوتولگی زرد جو

• تغییر رنگ بافت های سبز حاشیه برگ به رنگ زرد روشن و یا قرمز یا ارغوانی در انتها یا در سطح پهنک برگهای مسن تر.

• تغییر رنگ برگ پرچم در آلودگی های دیرهنگام.

• کاهش رشد و کوتوله شدن گیاهان.

• کاهش طولی برگ و علائم پیچیدگی در آن.

• کاهش تعداد پنجه، ظاهر نشدن سنبله و عقیم شدن سنبلچه ها.

در گیاهان آلوده به بیماری کوتولگی زرد جو، بافت های سبز حاشیه برگ معمولا در انتها یا در سطح پهنک برگهای مسن تر بطور غیرمنظم تغییر رنگ می یابند. نواحی تغییر رنگ یافته معمولا برنگ زرد روشن درآمده ولی گاهی به رنگ قرمز یا ارغوانی نیز مشاهده می شوند. لکه ها بتدریج بزرگتر شده و در سطح برگ به سمت ساقه پیشروی می نمایند. معمولا بافت های نزدیک به رگبرگ اصلی برگ دیرتر از سایر نواحی برگ زرد می شوند. برگ های جوان غالبا تغییرات رنگی خاصی بروز نمی دهند مگر آنکه آلودگی خیلی دیرهنگام رخ داده باشد که در چنین مواردی معمولا فقط برگ پرچم تغییر رنگ می یابد. علاوه بر تغییر رنگ، بدلیل کاهش رشد طولی بافت میانگره ها، گیاهان آلوده رشدشان متوقف شده یا کوتوله می گردند. گاهی در گیاهان آلوده طول برگها کوتاه شده و علائم پیچیدگی در آنها مشاهده می شود و در برخی موارد دندانه های عمیقی در حاشیه برگها تشکیل می شود. در آلودگی های شدید، ممکن است سنبله ظاهر نشده یا تعداد پنجه کاهش یافته، سنبلچه ها عقیم شده یا فرآیند رسیدگی دانه و پرشدن آن مختل گردد.

حداقل 25 گونه شته در طبیعت قادر به انتقال ویروس های عامل کوتولگی زرد جو به روش پایا می باشند. هر چقدر تعداد بیشتری شته روی گیاه جو تغذیه نموده و باعث انتقال آلودگی شوند، زمان لازم برای ظهور علائم نیز کوتاهتر، علائم شدیدتر و میزان خسارت بیشتر خواهد شد. ویروس از طریق بذر قابل انتقال نمی باشد. این ویروس ها علاوه بر جو قادر به ایجاد آلودگی در 150 گونه گیاهی دیگر در خانواده غلات می باشند. معمولا فصولی که دمای هوا خنک بوده (بین 10 تا 18 درجه سانتیگراد) و بارش کافی برای رشد گرامینه ها فراهم باشد، شرایط مساعدی برای افزایش جمعیت شته ها و شیوع بیماری کوتولگی زرد جو بوجود خواهد آمد. این شرایط معمولا در فصل بهار بیشتر رخ می دهد. آلودگی پاییزه بیشتر در سال هایی که پاییز نسبتا گرم و زمستان ملایم باشد یا در شرایطی که کشت جو در پاییز زودتر از حد معمول متعارف انجام شده باشد، رخ می دهد.

کنترل مستقیم ویروس امکان پذیر نمی باشد. حشرات مفیدی مانند کفشدوزک های شکارگر، بالتوری ها، سوسک های سرباز و زنبورهای پارازیتوئید از جمله عوامل مهم برای کنترل جمعیت شته ها هستند. این دشمنان طبیعی حشرات مکنده را در شرایط مزرعه به خوبی کنترل خواهند کرد. در صورت آلودگی ملایم، از یک محلول رقیق صابون با خاصیت حشره کشی یا محلول های تهیه شده از روغن های گیاهی مانند روغن نیم استفاده کنید.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. برای کنترل بیماری کوتولگی زرد جو بایستی عامل انتقال ویروس را که شته ها هستند کنترل کرد. برای اطلاع از نحوه کنترل شته های غلات می توانید به لیست بیماری ها مراجعه کنید.