نام بیماری: ارگوت

• تشکیل عسلک در مرحله گلدهی.

• متورم شدن تخمدان و تشکیل استروما.

• بزرگ شدن استرما و تشکیل اسکلروت (ارگوت) شاخی شکل به رنگ ارغوانی تا سیاه.

• بیرون زدن ارگوت از گلچه.

اولین علائم بیماری ارگوت (ناخنک) غلات مشاهده عسلک در مرحله گلدهی می باشد. تخمدان آلوده متورم شده و شبیه استروما می شود. سطح آنها با یک لایه سطحی از کنیدیوفور متراکم درهم تنیده پوشانده می شود. استروما عسلک خارج می کند که حاوی کنیدیوم های چسبناک یا قطرات مایل برنگ زرد می باشند. حشرات به سمت این ترشحات جذب شده و در خوشه آلوده بوضوح تجمع کرده از آنها تغذیه می کنند. استروما بشکل قابل توجهی بزرگ شده اسکلروت (ارگوت) شاخی شکل به رنگ ارغوانی تا سیاه بوجود می آورد که در هر خوشه تعداد یک یا بیشتر دانه ها را جایگزین می شود. ضمن رشد گیاه جو، ارگوت اغلب از گلچه بیرون زده و تا 4 برابر اندازه معمول دانه بزرگ می شود. اسکلروت های سالم و یا خرد شده براحتی بین بذور خرمنکوبی شده مشاهده می گردند. بذور آلوده به جهت مضر و خطرناک بودن آنها برای انسان و حیوانات کیفیت خود را از دست داده و جذب بازار نمی شود.

عامل بیماری ارگوت (ناخنک) غلات به گروهی از قارچ های جنس Claviceps تعلق دارد، که مهمترین آنها Claviceps purpurea می باشد. اسکلروت ها در خاک برای مدت حدود یکسال بقای خود را حفظ می کنند. در شرایط خشک برای چندین سال باقی می مانند. در نواحی گرمسیری، و نواحی با زمستان های معتدل مرطوب، فقط برای چند ماه باقی می مانند. اسکلروت های موجود در خاک یا کشت شده با بذر در بهار و اوایل تابستان جوانه زده و تولید استروما و آسکوسپور می کنند. هر دوی آسکوسپور و کنیدیوم می توانند نقش اینوکلوم اولیه را براي ایجاد آلودگی در گلچه داشته باشند. آسکوسپور گرسهای وحشی را آلوده کرده و کنیدیوم گلچه های گرس بعنوان اینوکلوم اولیه براي آلوده کردن جو عمل می کند. آسکوسپورها با باد یا قطرات باران پخش شده و آنهایی که روی کلاله گل یا سایر بافت های گل قرار می گیرد جوانه زده و در 24 ساعت داخل تخمدان نفوذ می کند. در مدت 5 روز کنیدیوم در سطح تخمدان (مرحله عسلک) تشکیل شده و به عنوان کنیدیوم های ثانویه عمل می کند. کنیدیوم های ثانویه به طریقه تماس، قطرات باران و حشرات به سایر گلچه ها منتشر می شوند. سرانجام، تخمدان های متورم و پیچیده بیشتر بزرگ شده و بتدریج از پایه تا انتها به اسکلروت تبدیل می شود.

تاکنون روش کنترلی بیولوژیک برای این بیماری ارائه نشده است.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. تاکنون سازمان حفظ نباتات کشور برای بیماری ارگوت ، قارچکشی را تایید نکرده است.