نام بیماری: کمبود نیتروژن

• رنگ‌پریدگی و زرد شدن برگ‌ها، قرمز شدن رگبرگ ها و دمبرگ‌ها.

• کاهش رشد گیاه.

• باریک و بلند شدن ساقه.

علائم ابتدا در برگ‌های پیر مشاهده شده و سپس بتدریج به سمت برگ‌های جوان پیش می‌رود. در کمبودهای خفیف، برگ‌های پیر رنگ‌پریده می‌شوند و در صورت ادامه کمبود، با گذشت زمان برگ‌های مسن زرد شده و رگبرگ‌ها و دمبرگ‌ها قرمز روشن می‌شوند. تغییر رنگ دمبرگ‌ها از علائم بارز پی بردن به کمبود ازت توسط کشاورزان می‌باشد. با ادامه یافتن کمبود، پهنک برگ‌ها و رگبرگ ها به رنگ سفید-زرد درآمده و پیچ‌خورده و بدشکل می‌شوند. برگ‌های جوان رنگ‌پریده باقی می‌مانند ولی رشد آنها به شدت کاهش می‌یابد. در کمبود نیتروژن، گیاه باریک بنظر می رسد زیرا شاخه دهی کاهش ولی ارتفاع گیاه تغییری پیدا نمی کند. همچنین گیاهانی که دچار کمبود نیتروژن هستند، به تنش آبی بیشتر حساس شده و پژمردگی در برگ‌ها رایج می باشد. این امر سبب مرگ زودهنگام و ریزش برگ‌ها و در نتیجه کاهش محصول می‌شود. بازیابی و ترمیم گیاه در مدت اندکی پس از استفاده ار کودهای نیتراته مشهود می‌باشد.

وجود مقادیر کافی نیتروژن طی رشد رویشی گیاه ضروری است. فراهم نمودن نیتروژن موردنیاز گیاهان در شرایط مساعد آب‌و هوایی سبب رشد سریع و حداکثری آن‌ها و افزایش محصول می‌شود. کمبود نیتروژن در خاک‌های شنی با زهکشی مناسب و با موادآلی کم رخ می دهد زیرا این عوامل سبب آبشویی مواد مغذی می شوند. بارندگی‌های مکرر، سیل و آبیاری سنگین سبب شستشو نیتروژن شده و از دسترس گیاه خارج می‌شود و کمبود نیتروژن رخ می‌دهد. تنش خشکی از جذب آب و موادمغذی ممانعت کرده و سبب برهم خوردن تعادل عناصر غذایی می‌شود. pH خاک نیز نقش مهمی در دسترسی گیاه به نیتروژن ایفا می‌کند. افزایش یا کاهش pH خاک اثر منفی در جذب نیتروژن توسط گیاه دارد.

افزایش مواد آلی در خاک سبب حفظ ساختار خاک شده و ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی را افزایش می‌دهد. مواد آلی را می توان به صورت کودهای حیوانی، کمپوست، خاکبرگ (پیت) و یا ترکیب ساده ای از تفاله گزنه، فضولات پرندگان دریایی، شاخ حیوان و نیترولایم (nitrolime) به خاک اضافه کرد. عصاره گزنه را نیز می‌توان مستقیم در برگ‌ها اسپری کرد.

کمبود نیتروژن خاک را می توان با دادن کودهای اوره، نیترات یا آمونیوم برطرف کرد. نیتروژن یکی از ترکیبات کودهای پایه می باشد و همراه با پتاسیم و فسفر به مصرف می‌رسد (کودهای N-P-K). کودهای مختلفی در بازار موجود می‌باشند که کاربرد آنها توصیه می‌شود و مقدار مصرف به نوع خاک و مرحله رشدی گیاه بستگی دارد.