نام بیماری: سیاهک آشکار گندم

• ظهور علائم کمی قبل یا در زمان پیدایش سنبله‌ها.

• سیاه شدن سنبله‌ها همراه با توده‌های پودری سیاه و بوی ماهی مرده.

• دربر گرفتن خوشه گندم توسط اندام‌های قارچی.

علائم بیماری سیاهک آشکار گندم، کمی قبل یا در زمان پیدایش سنبله‌ها ظهور پیدا می‌کند و با سیاه شدن سنبله‌ها و ایجاد توده‌های پودری سیاه رنگ در دانه ها همراه با بوی ماهی مرده مشخص می شود. در محل دانه‌ها اندام‌های باردهی قارچ رشد می‌نمایند و در خوشه‌های آلوده هیچ دانه‌ای رشد نخواهد کرد. این بیماری در اکثر مناطق گندم‌کاری دنیا رایج می‌باشد و خسارت صد درصدی را به همراه دارد.

بیماری سیاهک آشکار گندم توسط قارچ بذرزاد Ustilago tritici ایجاد می شود که بصورت نهفته درون بذور آلوده گندم بقا می یابد. قارچ همزمان با رشد گیاهچه، درون گیاه توسعه می‌یابد. هنگام جوانه‌زنی بذر آلوده، قارچ نیز درون جوانه‌های گیاهچه رشد می‌کند و خود را به سنبله می‌رساند و بجای دانه‌های گرده، اسپورهای قارچی تولید می‌شوند و توسط باد پراکنده شده و خوشه‌های سالم را آلوده می‌کنند. اسپور‌ها در آنجا جوانه زده و در بافت‌های داخلی نفوذ می‌کنند و سبب آلودگی دانه‌های تازه می‌شوند. دانه‌های آلوده بصورت نهفته حامل قارچ می‌باشند و از نظر ظاهری سالم بنظر می‌رسند و این چرخه با کشت مجدد این دانه‌های آلوده ادامه می‌یابد. از سایر عوامل انتشار می‌توان به بقایای پس از برداشت، باران و حشرات اشاره کرد. آب و هوای مرطوب (رطوبت 60 تا 85 درصد) همراه با بارندگی‌های مکرر ،شبنم و دمای پایین (16 تا 22 درجه سانتیگراد) سبب تسریع در جوانه‌زنی اسپورها می شود.

بذرها را به مدت 4 تا 6 ساعت در آب با دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد خیسانده و سپس به مدت 2 دقیقه در آب با دمای 49 درجه سانتیگراد قرار داده شوند. در مرحله بعدی بذرها به مدت 4 ساعت درون محفظه پلاستیکی در معرض آفتاب قرار داده و قبل از کشت، بذرها بایستی بطور کامل خشک ‌شوند. این روش باوجود اینکه سبب کاهش خطر آلودگی می‌شود، درصد جوانه‌زنی بذرها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در گام اول مدیریت، کنترل تلفیقی شامل اقدامات پیشگیرانه و استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک توصیه می شود. صدعفونی بذرها با قارچکش های کاربندازیم 60% (باوستین)، کاربوکسین 75% (ویتاواکس)، کاربوکسین تیرام 75% (ویتاواکس تیرام)، کاربوکسین تیرام 40% (ویتاواکس اف اف)، دیفنوکونازول 3% (دیویدند)، تبوکونازول 2% (راکسیل)، تبوکونازول 6% (راکسیل)، تیابندازول + فلوتریافول 5% (وینسیت پی)، تریادیمنول 7.5% (بایتان)، پروتيوكونازول + تبوكونازول 40 % (لاماردور)، سايپروكونازول + ديفنوكونازول 3.63 (دیویدند استار) و یا تتراکونازول 12.5% (لوسپل) در کنترل بیماری سیاهک آشکار گندم موثر می باشد.