نام بیماری: کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال)

• بروز خسارت تغذیه بر روی گل ها، میوه ها، غلاف ها، غوزه ها و برگ ها.

• ایجاد حفره های ورودی و خروجی همراه با فضولات بجای مانده از آنها.

• رشد پاتوژن های ثانویه که منجر به پوسیدگی بافت های گیاهی و میوه ها می شوند.

کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال) تخم های سفید تا قهوه ای رنگ خود را بصورت خوشه ای در اطراف ساختارهای گل و برگ های جوان در بالای گیاه قرار می دهد. لاروها می توانند از تمام بافت های گیاه تغذیه کنند، ولی بسته به نوع گیاه میزبان عمدتا به گل ها، غوزه ها، بلال ها، میوه ها و غلاف ها حمله می کنند. لاوهای جوان عمدتا برگ ها، نقاط در حال رشد یا میوه ها را می خراشند و باعث ایجاد خسارات خفیف می گردند. لاروهای مسن تر با وارد شدن به گل ها یا غوزه های جوان (بلال ها، میوه ها و غلاف ها) در آنها سوراخ هایی ایجاد کرده و به بذرها آسیب زده و بازارپسندی آنها را کاهش می دهد. فضولات لاروها معمولا در اطراف حفره ها مشهود است. رشد بیمارگرهای ثانویه بر روی زخم ها منجر به پوسیدگی بافت های آسیب دیده می شود. کرم غوزه پنبه یکی از مخرب ترین آفات در کشاورزی شناخته می شود.

آفت کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال) (Helicoverpa armigera) یک آفت مشترک در بین بسیاری از گیاهان است. شب پره ها به رنگ قهوه ای روشن هستند و با بال های باز به 3 تا 4 سانتیمتر می رسند. آنها معمولا دارای بال های جلویی زرد تا نارنجی یا قهوه ای و با خال هایی با نقش های تیره تر هستند. بال های عقبی آنها مایل به سفید با رگبال های تیره است و دارای لکه های کشیده در قسمت های عقبی آن هستند. ماده ها تخم های گرد و مایل به سفید خود را بصورت انفرادی و یا دسته ای بر روی گل ها و یا سطح برگها و عمدتا در قسمت های بالایی کانوپی (پوشش گیاهی) قرار می دهند. لاروها بسته به دوره سنی، به رنگ سبز زیتونی تا قرمز مایل به قهوه ای تیره هستند. بدن آنها دارای خال های کوچک تیره و سر سیاه هستند. همزمان با رشد لاروها، خطوط و نوارهایی در امتداد پشت و پهلوهای آنها ظاهر می شود. پس از بلوغ، لاروها در خاک به شفیره تبدیل می شوند. جمعیت این آفت معمولا در دوره میوه دهی، تولید غلاف و ظهور غوزه به اوج خود می رسد و کاهش شدید در میزان محصول را باعث می شوند.

گوجه فرنگی، باقلا و ذرت از حشره کش میکروبی بر پایه باکتری Bacillus thuringiensis (B.t) تولید شده توسط شرکت های مختلف تجاری برای کنترل بیولوژیک این آفت به خصوص در سنین پایین لاروی در سطح وسیع می توان استفاه کرد. از آنجایی که نور خورشید باعث از بین رفتن این باکتری می شود، بهترین زمان کاربرد آن بعد از ظهر است که شدت نور خورشید کاهش می یابد. البته بهتر است تا 48 ساعت پس از محلول پاشی بارندگی نباشد. در صورت نیاز، هر 5 تا 7 روز محلول پاشی تکرار شود. زنبورهای پارازیت براکون (Brracon hebator) پارازیت کننده لارو و همچنین تریکوگراما (.Trichogramma spp) پارازیت کننده تخم آفت را می توان در ساعات اولیه روز در مزرعه رهاسازی کرد. استفاده از این زنبورها در سطح وسیع نتایج خوبی داشته است. کاربرد حشره کش های زیستی بر پایه اسپینوساد 24% (spinosad) (تریسر، اسپانسر)، نوکلئو پلی هیدرو ویروس (NPV)، قارچ Metarhizium anisopliae و قارچ Beauveria bassiana برای کنترل لاروها موثر هستند. ترکیبات گیاهی نظیر روغن نیم، عصاره دانه های نیم (NSKE 5%)، عصاره فلفل یا سیر نیز می توانند بصورت محلول پاشی و در دوره تشکیل جوانه ها مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از تله های فرمونی جهت رديابی و تعيين زمان مبارزه توصيه می شود.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. استفاده از حشره کش های انتخابی برای از بین بردن این آفت کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال)، بدون آسیب رساندن به سایر حشرات مفید، بهترین گزینه هستند. در صورت ردیابی حشره بالغ در سطح مزرعه باید بلافاصله از سموم شیمیایی استفاده شود. گوجه فرنگی سموم تری کلروفن 80% (دیپترکس)، ایندوکساکارب 15% (آوانت)، پیریدالیل 50% (سومی پلو)، کروموفنوزاید 5% (ماتریک)، فلوبن دياميد 20% (تاکومی) و یا آلفاسايپرمترين + تفلوبنزورون 15% (ایمونیت) برای کنترل آفت کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال) مناسب می باشند. باقلا استفاده از سموم ایندوکساکارب 15% SC (آوانت) به میزان 0.2 در هزار، ایندوکساکارب 15% EC (آوانت) به میزان 0.2 در هزار، پیریدالیل 50% (سومی پلو) به میزان 0.2 در هزار و لوفنورون 5% (فلگ لو) به میزان 400 ميلي ليتر در هكتار يا 2 در هزار با پايه آب 200 ليتر در هكتار قابل توصیه می باشد. ذرت سموم فوزالن 35% (زولون) و تیودیکارب 80% (لاروین) برای کنترل آفت کرم غوزه (هلیوتس یا کرم میوه گوجه فرنگی یا کرم بلال) قابل توصیه می باشد. زمان سمپاشی هنگامی است که اکثر تخم ها تفریخ شده و لاروها وارد بلال نشده باشند.